1 - مضاف و موصوف همیشه ” ی ” میگردد . مثال :
درِ باغ —> دری باغ
گل قشنگ —> گلی قشنگ
آدم خوب —> آدمی خُب
2- ” د ” ما قبل ساکن تبدیل به ” ت ” میشود .مثال :
پراید —> پرایت
آرد —> آرت
- هرگاه حرف ب ساکن قبل از ر بیاید جای آنها عوض می شود:
مثال: کبریت <– کربیت تبریز <– تربیز
۲- حرف گ در اول کلمه ق و در سایر موقعیتها ج ادا میشود:
مثال: گازوئیل <– قازوئیل تگرگ <– تجرج کامپیوتر <– قامپیوتیر
۳- گاه حرف ه در آخر کلمه به ی و در برخی انواع گویش به صدای او تبدیل میشود:
مثال:
گوجه فرنگی <– قوجی فرنجی (یا همان گیرمیز بادمجان)
ماهی تابه <– مایتابو
۴- صدای ق به صدای گ و حرف گ در اول کلمه با صدای ق ادا می شود. در برخی موارد ق حذف میشود:
مثال:
قند <– گند گلابی <– قلابی آقای رئیس <– آی رئیس
۵- گاه حرف ی بعد از حرف با صدای کسره با صدای و تلفظ میشود:
مدیر<– مدور
۶- بعد از حروفی که در کلمه با صدای کسره ادا میشوند یک ی اضافه میشود:
مثال:
مثال <– میثال ابتدا <– ایبتیدا چراغ <– چیراگ
۳- حرف ک هیچگاه با صدای ک ادا نشده و بسته به موقعیت حرف در کلمه، موقعیت کلمه در جمله، نوع وضع عصبی گوینده، محل تولد گوینده، وضع آب و هوا و … با صدای ش خ چ ق ادا شده و گاه اصلا ادا نمی شود:
مثال: من به تک تک سوالات شما پاسخ خواهم داد <– من بی تشتچ سوالات شما پاسخ خواهم داد.
مرتیکه کثافت درست رانندگی کن <– مرتیچه چثافت درست رانندجی قن
سلام آقای دکتر <– سلام آی دتر زبان بیسیک <– زبان بیسیخ
چکار می کنی؟ <– چخار موقونو ؟
۴- معمولا افعال در حالت اول شخص به صورت دوم شخص بیان میشوند.
من با شما نبودم <– من به شما نبودی !
۵- ضمیر ملکی متصل دوم شخص به صورت سوم شخص بیان میشود:
حالت خوبه ؟ <– حالش خوبی ؟